Sáng nào cũng vậy, khi mặt trời còn chưa kịp rọi hết mái nhà xám xịt, Duy lại đi ngang góc chợ nhỏ đầu phố. Ở đó, nơi gốc cây già cằn cỗi, bà lão vẫn ngồi, tấm lưng gù lọt thỏm sau mớ rau xanh lổn nhổn: rau cải, rau muống, rau thơm, tất cả đều là rau nhà trồng – hơi héo, dính đất, chẳng bắt mắt như rau ngoài siêu thị.
Nhưng Duy vẫn đến, ngày nào cũng vậy. Không phải vì anh thiếu rau, mà vì anh thấy thương.- “Bà ơi, hôm nay bán được nhiều không?”
– Duy cúi xuống, nhặt lấy bó cải nhỏ.- “Chỉ được vài bó thôi cháu ạ. Người ta giờ ít ai ăn rau từ trồng như của bà nữa…
”Bà cụ cười, nụ cười nhăn nheo nhưng ấm áp. Duy trả tiền, luôn dư một ít, lúc thì vài ngàn, khi thì gấp đôi. Bà không bao giờ đếm kỹ, chỉ dúi lại vào tay anh một nắm rau thơm:- “Mang về ăn cho thơm bữa cơm, bà cho thêm đấy.”Một sáng nọ, Duy dậy sớm, ra chợ như mọi lần, nhưng chỗ ngồi quen thuộc đã trống trơn. Không có bóng dáng bà cụ. Chỉ còn lại một mảnh bạt rách gấp gọn.Anh ngồi thừ xuống, lòng chợt trống trải kỳ lạ. Ngày kế tiếp, ngày sau nữa
– vẫn không thấy.Duy hỏi người bán hàng bên cạnh, họ bảo bà bệnh mấy hôm rồi, ở trong căn nhà nhỏ trong hẻm cuối chợ.Không chần chừ, anh tìm đến.Căn nhà bà ở nhỏ xíu, mái tôn dột, nền xi măng nứt nẻ. Khi Duy gõ cửa, một lúc sau mới có tiếng kéo lê dép lẹp xẹp ra mở.Bà cụ yếu ớt, khuôn mặt gầy hốc hác nhưng khi thấy anh, ánh mắt sáng lên:
— “Là… là cậu mua rau của bà hả? Sao biết mà tới?
”— “Con hỏi mấy người bán hàng rồi tìm đến. Con lo bà bệnh không ai chăm.”Bà ngập ngừng, ngỡ ngàng. Không ai từng hỏi han bà như vậy. Duy xin phép vào giúp bà dọn dẹp. Trong lúc lấy nước, anh tình cờ thấy một tấm ảnh cũ đặt trên kệ thờ – ảnh bà cụ chụp với một người phụ nữ đang mang thai, đứng trước một căn chòi tranh đơn sơ.Anh cầm lên, mắt mở lớn. Tấm ảnh này… mẹ anh cũng có.
— “Bà ơi… người trong ảnh… là ai vậy ạ?”Bà nhìn, ánh mắt lùi về một miền ký ức xa xăm
:— “À… là một cô gái trẻ bà từng giúp nhiều năm trước. Bị gia đình ruồng bỏ khi mang thai, lang thang không chốn nương thân. Bà cho ở nhờ gần một năm… rồi sau đó cô ấy rời đi, không để lại địa chỉ.”— “Bà còn nhớ tên cô ấy không?” – Duy hỏi, tim anh như nghẹn lại.
— “Hình như là… Hạnh… đúng rồi, tên là Hạnh.”Duy lặng người. Mẹ anh tên Hạnh. Và đúng là bà từng kể mang thai anh trong lúc tuyệt vọng, phải sống nhờ một bà cụ tốt bụng, nhưng chưa bao giờ kể rõ chi tiết.Chiều hôm đó, về đến nhà, Duy lặng lẽ ngồi nhìn mẹ đang vá áo ở ban công
.— “Mẹ… con hỏi chuyện này được không?”— “Chuyện gì thế con?”Anh rút ra tấm ảnh, đặt lên bàn. Mẹ anh nhìn, thoáng giật mình. Bàn tay cầm kim khựng lại.— “Tấm… ảnh này…”
— “Con gặp bà rồi. Bà cụ từng giúp mẹ ngày xưa, bà đang bệnh.”Mẹ anh im lặng, mắt ướt nhòe. Một lúc sau, bà thốt lên
:— “Con… tìm được bà thật à? Mẹ… mẹ cứ nghĩ sẽ chẳng bao giờ gặp lại bà nữa…”Ngày hôm sau, mẹ con Duy cùng tới căn nhà nhỏ cuối hẻm. Khi bà cụ mở cửa, thấy người phụ nữ đứng trước mặt, bà khựng lại, tay run run:— “Là… con Hạnh?”
— “Con đây bà… là con… Hạnh…”Không cần thêm lời nào. Hai người phụ nữ ôm nhau khóc giữa khoảng sân nhỏ, nơi ánh sáng cuối ngày chiếu nghiêng qua bức tường nứt.Duy đứng lặng, mắt cay.Từ đó, bà cụ chuyển về sống cùng mẹ con Duy. Căn nhà bỗng trở nên ấm áp hơn, có tiếng người già nhắc chuyện xưa, có tiếng Duy cười mỗi sáng khi đi chợ cùng bà, tự tay chọn rau như ngày trước.Trên bàn thờ nhỏ, tấm ảnh cũ được đặt trong khung gỗ, cạnh một tấm mới – ảnh mẹ Duy, bà cụ và anh
– chụp dưới bóng cây bàng già góc chợ.— “Bà từng cứu con khi còn trong bụng mẹ. Giờ con chỉ muốn sống sao để xứng đáng với ân tình ấy.”Bà cụ cười, xoa đầu Duy như đứa trẻ
:— “Vậy là bà có cháu rồi.”Có những ân nghĩa không cần hứa hẹn. Chỉ cần một hành động nhỏ, một bó rau mua mỗi ngày, lại có thể dẫn đến một vòng tròn nhân duyên kỳ diệu.Duy luôn nói với bạn bè:— “Đôi khi, người khiến ta trở nên tốt đẹp… lại là người đã lặng lẽ cưu mang mẹ mình từ thuở chưa có ta.”
