Trong căn phòng giam lạnh lẽo của trại giam miền Bắc, nơi gió mùa đông bắc lùa qua khe cửa sắt lạnh ngắt, ông lão tên Huỳnh ngồi bó gối, mắt nhìn đăm đăm vào bức tường loang lổ trước mặt. Mái tóc ông đã bạc trắng, làn da nhăn nheo hằn dấu thời gian và những năm tháng giông bão. Huỳnh đã 76 tuổi. Và sáng mai, ông sẽ bị đưa ra pháp trường.

Tội trạng của ông không phải là một vụ án chấn động, nhưng lại đầy uẩn khúc: bị kết tội giết người – người con trai thứ hai của ông. Tất cả bằng chứng đều chống lại ông, không một ai tin vào lời bào chữa yếu ớt rằng ông vô tội. Huỳnh không khóc, không than vãn, cũng không nài nỉ sự khoan hồng. Suốt hai năm bị giam chờ thi hành án, ông im lặng như một tảng đá già nua, chỉ thi thoảng lẩm bẩm điều gì đó không ai hiểu.

Đêm cuối cùng trước giờ xử tử, theo quy định, phạm nhân được đưa ra một yêu cầu cuối cùng. Có người xin một bữa ăn ngon, có người muốn viết thư cho người thân, có người im lặng không yêu cầu gì cả. Nhưng Huỳnh thì khác. Khi viên quản ngục hỏi ông có nguyện vọng gì không, ông chỉ nói khẽ:

“Tôi muốn gặp… một con chó.”

Cả phòng giam lặng đi như tờ. Viên quản ngục tưởng ông già đã lẫn. Ông ta hỏi lại:

“Ý ông là… một con chó thật sao?”

Huỳnh gật đầu, đôi mắt ánh lên thứ ánh nhìn lạ kỳ, không tuyệt vọng, không van nài, mà là một thứ ánh sáng kỳ lạ khiến viên quản ngục rùng mình.

Sáng hôm sau, đúng như lời hứa, một con chó nhỏ được đưa đến. Đó là một con chó hoang được lính canh bắt tạm trong khu nghĩa trang gần đó. Con vật nhỏ thó, lông xù, bẩn thỉu và sợ sệt. Khi được đưa vào phòng giam, nó tru lên một tiếng nhỏ rồi cuộn mình vào góc tường. Huỳnh nhìn nó, chậm rãi bước đến, đưa bàn tay run rẩy vuốt nhẹ lên đầu nó.

Lạ thay, con chó không sủa, không gầm gừ, nó chỉ khẽ run lên rồi liếm nhẹ lên lòng bàn tay già nua ấy. Huỳnh mỉm cười, lần đầu tiên sau nhiều năm. Những lính canh đứng bên ngoài nhìn nhau khó hiểu.

Ông lão thì thầm:

“Mày… lại tìm được tao rồi à? Tao tưởng… tao sẽ chẳng gặp lại mày nữa…”

Rồi ông quỳ xuống, vòng tay ôm con chó, òa khóc. Một tiếng khóc nghẹn ngào, đầy thống khổ, như thể giam giữ bao nhiêu năm trời mới được cất lên.

Tin tức về chuyện kỳ lạ này nhanh chóng lan ra ngoài. Một nhà báo trẻ, tên Linh, vô tình biết được sự việc khi đến trại giam làm phóng sự. Bị cuốn hút bởi chi tiết lạ lùng, cô tìm cách tiếp cận hồ sơ của Huỳnh và xin được phỏng vấn ông trước giờ hành quyết. Sau nhiều nỗ lực, cô được phép vào gặp.

Trong căn phòng thăm gặp, ánh sáng đèn neon lạnh lẽo phủ lên mái đầu bạc. Linh nhìn ông già với sự tò mò và đồng cảm, rồi hỏi:

“Tại sao ông lại xin gặp một con chó?”

Huỳnh nhìn cô, mỉm cười buồn:

“Cô có tin vào kiếp trước không?”

Linh ngạc nhiên. Cô không tin, nhưng cũng không phản bác. Cô gật đầu cho phép ông tiếp tục.

“Năm đó, khi tôi còn là người lính trẻ, đóng quân ở vùng rừng núi Tây Bắc. Trong một lần hành quân, đơn vị tôi phát hiện một ngôi làng nhỏ nghi bị du kích lợi dụng. Cấp trên ra lệnh đốt làng, di tản dân. Tôi là người dẫn đầu. Trong lúc thi hành, tôi gặp một bé gái ôm một con chó nhỏ, trốn trong góc bếp cháy dở. Cô bé khoảng bảy tuổi, run rẩy và khóc. Tôi chĩa súng… nhưng… con chó lao ra chắn trước mặt cô bé. Nó sủa, rồi cắn vào tay tôi. Trong tích tắc, tôi đã bóp cò.”

Huỳnh ngừng lại, mắt nhòe nước. “Tôi… đã bắn chết cả hai. Vì sợ bị cấp trên trách phạt, tôi giấu mọi chuyện, đổ lỗi cho là tai nạn. Nhưng sau đó, đêm nào tôi cũng thấy cô bé và con chó ấy trong mơ. Chúng đứng đó, im lặng nhìn tôi. Không oán trách. Không giận dữ. Chỉ nhìn. Và tôi… không thể sống yên.”

“Tôi lấy vợ, sinh con. Nhưng ký ức ấy không bao giờ rời bỏ tôi. Càng lớn tuổi, tôi càng tin rằng con chó đó là linh hồn chưa siêu thoát. Tôi bắt đầu thấy nó… thực sự thấy nó… mỗi khi tôi làm điều gì sai trái.”

Linh lặng người. Một câu chuyện kỳ lạ, gần như mê tín, nhưng giọng ông già không hề run rẩy. Nó thật đến mức cô nổi da gà.

Huỳnh tiếp tục:

“Cái chết của con trai tôi… không phải tôi gây ra. Nó dính líu đến buôn bán ma túy. Một hôm, nó về nhà, đe dọa đòi bán sổ đỏ để lấy tiền trả nợ. Tôi phản đối, hai cha con xô xát. Sau đó, nó bỏ đi. Ba ngày sau, người ta tìm thấy xác nó trong con hẻm gần nhà. Công an điều tra và… tôi bị kết tội. Không bằng chứng ngoại phạm, không ai làm chứng. Nhưng… đêm trước khi nó chết, tôi lại thấy… con chó ấy. Nó đứng ở chân giường tôi, mắt nhìn tôi, buồn bã.”

Linh rời trại giam với đầu óc rối bời. Cô quyết định điều tra lại vụ án. Dựa vào nhật ký cá nhân của Huỳnh, lời khai, và cả đoạn CCTV mờ nhạt ở con hẻm nơi xảy ra án mạng. Sau nhiều ngày, cô phát hiện một chi tiết: có một thanh niên lạ mặt xuất hiện nhiều lần gần nhà nạn nhân trước ngày xảy ra án mạng. Linh theo dấu, tìm được hắn trong một khu lao động.

Sau nhiều ngày thuyết phục, người này – tên Tuấn – cuối cùng cũng khai ra sự thật. Chính hắn, bạn nghiện cũ của con trai Huỳnh, đã sát hại nạn nhân trong một cuộc tranh cãi vì nợ nần. Hắn sợ bị bắt nên đã bỏ trốn và để Huỳnh lãnh án thay.

Cảnh sát bắt giữ Tuấn. Bản án tử hình của Huỳnh lập tức được hoãn lại. Một cuộc điều tra toàn diện được mở ra. Linh trở thành người hùng trong giới báo chí, nhưng cô không quan tâm danh tiếng. Điều khiến cô day dứt mãi là… con chó ấy, rốt cuộc là ai?

Sau khi được minh oan, Huỳnh rời trại giam trong im lặng. Trên tay ông là con chó nhỏ mà ông đặt tên là Mực. Từ ngày ấy, ông sống lặng lẽ trong một ngôi chùa miền quê, ngày ngày trồng rau, tụng kinh, chăm sóc những con vật bị bỏ rơi.

Linh có lần ghé thăm. Cô thấy ông ngồi dưới gốc cây bồ đề, con Mực nằm ngoan bên chân. Khi cô hỏi:

“Ông nghĩ nó thật sự là con chó năm xưa sao?”

Huỳnh chỉ mỉm cười, ánh mắt xa xăm:

“Không quan trọng nó là ai. Quan trọng là… nhờ nó, tôi còn sống. Và hơn hết, tôi tìm lại được bản thân mình.”

Câu chuyện về ông lão và con chó nhanh chóng trở thành huyền thoại trong cộng đồng. Có người tin, có người không. Nhưng tất cả đều đồng ý một điều: Sự sống đôi khi bắt đầu từ những điều không ai ngờ tới nhất.

Và đôi khi… một con chó… lại chính là người dẫn đường cho linh hồn lạc lối tìm lại ánh sáng cuối cùng.