Ở một làng quê nhỏ thuộc huyện Lục Ngạn, Bắc Giang, có một người phụ nữ tên là Nguyễn Thị Thìn, ngoài sáu mươi tuổi. Bà Thìn nổi tiếng trong vùng là người cổ hủ, sĩ diện và đặc biệt mê tín dị đoan. Bao nhiêu năm làm dâu trong một gia đình nề nếp, bà quen với việc giữ thể diện cho nhà chồng và luôn tâm niệm rằng: “Con trai là gốc rễ, là trụ cột, phải lấy vợ thì vợ theo chồng, chứ đời nào có chuyện con trai nhà mình phải ở rể.”
Con trai bà – Ngọc, ba mươi hai tuổi, là niềm tự hào duy nhất của bà. Từ nhỏ, bà nuôi Ngọc khôn lớn trong sự bao bọc và dặn đi dặn lại rằng sau này lấy vợ, nhất định phải để vợ về làm dâu, để bà có chỗ dựa tuổi già. Nhưng đời vốn chẳng như những gì bà mong.
Ngọc đem lòng yêu Thu, một cô gái gốc Thanh Hóa hiền lành, chịu thương chịu khó. Tình yêu bảy năm đủ sâu đậm để cả hai quyết định tiến tới hôn nhân. Vấn đề nằm ở chỗ: cha mẹ Thu đã già yếu, chỉ có mình cô là con gái út sống gần bên, còn các anh chị đã đi làm ăn xa. Vì thế, Thu tha thiết muốn sau cưới được sống ở quê để tiện chăm sóc cha mẹ.
Ngọc yêu Thu nhiều đến mức chấp nhận “phá lệ”: theo vợ về Thanh Hóa, ở chung với nhà gái một thời gian. Anh tin rằng chỉ cần sống tử tế, sớm muộn gì mẹ anh cũng hiểu.
Nhưng khi nghe tin này, bà Thìn như sét đánh ngang tai. Bà cảm giác cả danh dự của mình sụp đổ. Trong suy nghĩ của bà, việc con trai đi ở rể đồng nghĩa với việc bị thiên hạ cười chê, rằng nhà bà bất lực không giữ nổi con.
Không cần bàn bạc với ai, bà Thìn vội vàng xách túi, đón xe khách đi thẳng từ Bắc Giang vào Thanh Hóa. Trên suốt quãng đường hơn 200 cây số, bà ngồi lầm lỳ, mắt nhìn xa xăm. Càng nghĩ bà càng tức:
– “Đúng là con dại cái mang. Mình mà để yên chuyện này thì cả họ cười vào mặt mất. Con dâu thì nhiều, chứ con trai thì chỉ có một. Thà bỏ vợ chứ đời nào đi ở rể.”
Trong đầu bà, hàng trăm câu mắng chửi tuôn ra, bà đã chuẩn bị sẵn để trút lên đầu con trai và con dâu. Bà thậm chí còn nung nấu ý định: nếu Ngọc nhất quyết không nghe, bà sẽ ép nó xách vali về Bắc Giang ngay trong ngày.
Hành khách ngồi cạnh, thấy bà thở dài liên tục, cũng tò mò hỏi:
– “Bác đi đâu mà có vẻ căng thẳng thế?”
Bà Thìn chỉ buông gọn lỏn:
– “Đi kéo con trai về. Nó dại quá.”
Giọng bà nặng trĩu, ánh mắt đầy quyết tâm
Chiếc xe khách dừng lại ở bến huyện. Bà Thìn xuống xe, bắt thêm một chuyến xe ôm vào thẳng nhà thông gia. Khi vừa đặt chân xuống cổng, cảnh tượng trước mắt khiến bà khựng lại.
Trước mặt bà là một căn nhà ba gian khá cũ, nằm lọt thỏm trong một khu vườn rộng. Điều lạ lùng là toàn bộ khu vườn trồng kín chuối, từ cổng vào đến tận hàng rào sau. Những thân chuối to, lá xanh rậm rạp, xõa xuống như tấm màn che khuất lối đi. Ánh nắng buổi chiều bị lá chuối chắn gần hết, khiến không gian trở nên âm u, rờn rợn.
Bà Thìn rùng mình. Là người mê tín, bà biết rằng trong quan niệm dân gian, chuối không phải loại cây “lành”. Người ta kiêng kỵ trồng chuối sát nhà vì tin rằng nó thu hút âm khí. Nhất là vườn toàn chuối thế này, trong lòng bà càng dấy lên cảm giác bất an.
Ngọc cùng vợ ra đón. Thấy mẹ đứng lặng, anh ngạc nhiên:
– “Mẹ, sao mẹ không vào? Con chờ mẹ mãi.”
Bà Thìn mím chặt môi, không đáp. Trong đầu bà, bao nhiêu lời trách móc bỗng dưng nghẹn lại.
Trong lúc đó, một người hàng xóm, bà Mão, chạy hớt hải sang, kéo tay Ngọc thì thào:
– “Cậu biết chưa? Sau vườn nhà cậu vừa có người phát hiện ra mấy thứ lạ lắm. Cả dãy bát hương chôn dưới gốc chuối, lại còn mấy tấm bùa chú cũ kỹ. Nghe nói chủ cũ ở đây làm thầy cúng, để lại. Ghê lắm!”
Nghe xong, mặt bà Thìn tái mét, đôi mắt trợn tròn. Những lời bà Mão nói như nhát dao khắc sâu vào nỗi sợ mê tín trong bà.
Bà run lẩy bẩy, lùi lại một bước, lẩm bẩm:
– “Trời ơi… Chuối đã chẳng lành, giờ còn bát hương, bùa chú chôn dưới đất. Đây là nhà hay là chốn ma quỷ thế này?”
Ngọc định giải thích rằng gia đình Thu mới chuyển đến đây, những thứ đó là do người chủ cũ để lại, chứ đâu có liên quan. Nhưng chưa kịp nói, bà Thìn đã quay lưng bỏ đi.
Chỉ trong chốc lát, bà Thìn đã bước nhanh ra đường lớn, vẫy xe ôm. Bà không thèm ngoái lại nhìn con trai hay con dâu. Ngọc gọi với:
– “Mẹ! Khoan đã, để con giải thích!”
Nhưng bà lắc đầu quầy quậy, tay vẫy xe gấp gáp.
Khi ngồi lên xe, bà cúi gằm mặt, giọng run run nói với lái xe:
– “Chở tôi ra bến xe ngay. Tôi phải về Bắc Giang, không dám ở đây thêm một phút nào nữa.”
Ngọc và Thu đứng sững trong sân, ngơ ngác và đau lòng. Họ chẳng hiểu nổi vì sao mẹ lại hành xử kỳ lạ đến thế.
Mãi đến khi hàng xóm kéo sang kể tường tận, mọi người mới hiểu đầu đuôi. Hóa ra, khu đất này từng thuộc về một ông thầy cúng nổi tiếng trong vùng. Ông ta mất cách đây mấy năm, để lại nhiều đồ cúng bái. Con cháu ông bán đất, chuyển đi nơi khác, nhưng không dọn hết. Mấy bát hương và bùa chú bị vùi trong bụi chuối phía sau.
Người trong làng quen cảnh đó nên cũng chẳng để tâm. Nhưng với một người cực kỳ mê tín như bà Thìn, chỉ cần nhìn thấy đã đủ khiến bà kinh hãi.
Trên chuyến xe đêm trở về Bắc Giang, bà Thìn ngồi co ro bên cửa sổ. Ngoài kia, màn đêm phủ kín, gió thổi ràn rạt. Bà nghĩ đến con trai, nghĩ đến ánh mắt ngơ ngác của nó khi bà bỏ đi. Trái tim bà nhói lên.
Bà yêu con, nhưng nỗi sợ hãi về những “điềm gở” kia lấn át hết mọi lý trí. Bà tự thuyết phục mình:
– “Ở ngôi nhà có âm khí thế kia, sớm muộn gì cũng rước họa. Phải kéo nó về thôi, kẻo con trai mình lụy.”
Nhưng trong thẳm sâu, bà vẫn cảm thấy day dứt. Bà biết mình đã làm con dâu tủi thân, con trai buồn lòng.
Những ngày sau đó, Ngọc và Thu không khỏi bối rối. Họ yêu thương nhau thật lòng, nhưng sự phản đối dữ dội của mẹ Ngọc khiến không khí gia đình căng thẳng. Thu nhiều đêm ôm chồng khóc, lo sợ một ngày anh phải lựa chọn giữa mẹ và vợ.
Ngọc thì dằn vặt: một bên là người mẹ sinh thành, một bên là người vợ anh thương. Anh hiểu nỗi sợ mê tín trong mẹ là khó lay chuyển, nhưng anh cũng không thể bỏ Thu trong lúc cha mẹ vợ già yếu.
Câu chuyện về bà Thìn và khu vườn chuối trở thành đề tài bàn tán của cả xóm. Người thì chê bà mê tín quá mức, người thì thương bà vì quá lo cho con trai. Nhưng cuối cùng, tất cả đều hiểu: phía sau sự nóng nảy và cổ hủ ấy, vẫn là tình thương con vô bờ bến.
Còn với Ngọc và Thu, họ học được một bài học lớn: hạnh phúc gia đình không chỉ đến từ tình yêu vợ chồng, mà còn là sự dung hòa với cha mẹ, là cách đối diện và vượt qua những định kiến, nỗi sợ hãi đã ăn sâu trong người đi trước.
Và khu vườn chuối ấy – với những bát hương, bùa chú bị bỏ quên – mãi là ký ức ám ảnh, một dấu mốc không thể quên trong hành trình làm dâu, làm rể của họ.
