Chiều hôm ấy, khi thành phố bắt đầu lên đèn, bà Lâm Thị An chậm rãi bước vào nhà hàng Étoile – một nơi vốn chỉ quen đón tiếp những người mặc vest thẳng nếp, đi giày bóng loáng, nói chuyện bằng những con số có nhiều số 0 phía sau.
Bà An đã ngoài bảy mươi. Dáng người gầy, lưng hơi còng vì những năm tháng gánh gồng. Trên người bà là chiếc áo khoác màu tro bạc đã sờn ở cổ tay, đôi giày da cũ mòn gót, và một chiếc túi vải giản dị được giặt sạch sẽ, gấp ngay ngắn.
Bà bước chậm, không vội. Ánh mắt hiền nhưng sâu, như người đã đi qua quá nhiều điều để còn bận tâm tới ánh nhìn của người khác.
Ngay khi cánh cửa kính khép lại sau lưng bà, không khí trong nhà hàng khẽ chùng xuống.
Không phải vì sự xuất hiện của bà quan trọng, mà vì… bà quá khác biệt.
Những ánh mắt kín đáo lướt qua rồi dừng lại lâu hơn mức cần thiết. Có ánh nhìn tò mò, có ánh nhìn dò xét, và cũng không thiếu những cái liếc đầy ngầm định: “Bà ấy có nhầm chỗ không?”
Bà An bước tới quầy lễ tân.
“Chào cô,” bà nói, giọng trầm và chậm, “tôi có đặt bàn. Tên Lâm Thị An.”
Cô lễ tân ngẩng lên. Ánh mắt cô dừng lại ở gương mặt nhiều nếp nhăn, chiếc áo khoác cũ, rồi khựng lại một nhịp rất ngắn – nhưng đủ để người tinh ý nhận ra.
Cô kiểm tra máy tính, mím môi.
“Dạ… có ạ.”
Không có nụ cười quen thuộc dành cho khách VIP. Chỉ là một động tác lịch sự vừa đủ.
Cô dẫn bà đi xuyên qua khu vực trung tâm – nơi ánh đèn rọi xuống những chiếc bàn sang trọng – rồi rẽ về một bàn nhỏ khuất góc, gần tường, xa ánh nhìn.
“Bàn của bà đây ạ,” cô nói, giọng giữ lễ nhưng lạnh.
Bà An gật đầu, kéo ghế ngồi xuống. Không hỏi. Không phàn nàn.
Những tiếng xì xào bắt đầu xuất hiện, rất nhỏ, nhưng lan nhanh.
Ở bàn bên cạnh, một nhóm khách trẻ vừa gọi xong rượu vang. Một cô gái nghiêng người thì thầm, nhưng đủ lớn để vài người nghe thấy:
“Trời ơi, bà ấy đi lạc từ đâu vào đây vậy?”
Một chàng trai bật cười:
“Hay là vào xin ăn? Chỗ này mỗi món bằng cả tháng lương của bà ấy đấy.”
Tiếng cười khúc khích vang lên, không giấu giếm.
Bà An nghe thấy. Dĩ nhiên là nghe thấy.
Nhưng bà không quay đầu. Bà chỉ nhìn ra ô cửa kính, nơi phố xá đang lên đèn. Ánh mắt bà trầm xuống, như thể những lời ấy chỉ là gió thổi qua một đời đã đủ bão giông.
Cô lễ tân quay lại, đặt thực đơn trước mặt bà.
“Bà xem qua nhé. Nhà hàng chúng tôi phục vụ các món cao cấp, giá hơi… cao.”
Hai chữ “hơi cao” được nhấn rất rõ.
“Tôi biết,” bà An đáp ngắn gọn.
Nhóm khách trẻ lại cười.
“Chắc bà ấy chưa nhìn giá đâu.”
Không khí bắt đầu nặng nề.
Vài phút sau, quản lý nhà hàng – ông Vũ – tiến tới. Gương mặt lịch sự nhưng cứng nhắc.
“Thưa bà,” ông nói, “chúng tôi nhận được phản ánh từ một số khách rằng… họ cảm thấy không thoải mái.”
“Không thoải mái vì điều gì?” bà An hỏi, giọng đều.
Ông Vũ hắng giọng:
“Vì… bà không phù hợp với không gian của nhà hàng.”
Câu nói như một nhát dao mỏng, không chảy máu, nhưng rạch rất sâu.
Bà An im lặng vài giây, rồi hỏi chậm rãi:
“Chỉ vì tôi ăn mặc giản dị?”
Ông Vũ tránh ánh mắt bà.
“Nếu bà không thể chứng minh khả năng chi trả, chúng tôi buộc phải—”
“Cậu nghĩ,” bà An cắt lời, giọng không cao, nhưng chắc,
“tôi sống hơn bảy mươi năm cuộc đời này, là để hôm nay phải chứng minh giá trị của mình với cậu sao?”
Cả khu vực lặng đi.
Một cô gái trong nhóm khách trẻ bật lên:
“Thôi đi, chắc bà ấy đợi ai trả tiền hộ thôi!”
Tiếng cười vang lên lần nữa.
Lúc ấy, bà An nhẹ nhàng mở túi, lấy ra một chiếc điện thoại cũ, bấm số.
“Minh à,” bà nói, “con đến nhà hàng Étoile nhé. Mẹ nghĩ… có vài người cần gặp con.”
Mười lăm phút sau.
Cửa nhà hàng mở ra.
Một người đàn ông cao lớn trong bộ vest đen bước vào. Dáng đi dứt khoát, ánh mắt nghiêm nghị. Không cần giới thiệu, nhiều người đã nhận ra: Nguyễn Hoàng Minh – chủ tịch một tập đoàn lớn, người hiếm khi xuất hiện nơi công cộng.
Ông đi thẳng tới bàn bà An.
“Mẹ,” ông hỏi, giọng trầm nhưng đầy lo lắng, “có chuyện gì?”
Bà An nhìn con trai, bình thản:
“Họ nói mẹ không đủ tư cách ngồi ăn ở đây.”
Không khí như đông cứng.
Ông Minh quay sang quản lý.
“Giải thích.”
Mồ hôi lấm tấm trên trán ông Vũ.
“Kể hết,” ông Minh nói, giọng lạnh.
Khi câu chuyện được thuật lại, ông Minh chỉ im lặng. Nhưng càng im, người ta càng sợ.
Cuối cùng, ông nói:
“Nếu bà ấy không phải mẹ tôi… thì các người nghĩ mình có quyền coi thường một con người như vậy sao?”
Ông quay sang nhóm khách trẻ:
“Đẳng cấp không nằm ở chỗ các người uống chai rượu bao nhiêu tiền. Nó nằm ở cách các người đối xử với người khác.”
Không ai nói được lời nào.
Cô lễ tân bật khóc xin lỗi.
Bà An nhìn cô, ánh mắt hiền nhưng sâu:
“Con à, tuổi trẻ không cho phép con thiếu nhân hậu. Người ta không đáng bị xem thường chỉ vì họ giản dị.”
Bà đứng dậy.
“Hôm nay tôi không đến để chứng minh mình là ai. Tôi đến để nhắc các người nhớ… làm người.”
Bà và con trai rời đi.
Sau lưng họ, nhà hàng sang trọng ấy chìm trong một sự im lặng nặng nề – nơi mà tiền bạc không cứu nổi lòng tự trọng đã bị đánh mất.
